ایبولا چیست؟
بیماری ایبولا که در گذشته بیماری تب خونریزی دهنده ایبولا نامیده می شد بیماری ویروسی واگیر و کشنده ای است که برای اولین بار در نیمه دوم قرن بیستم(1933) میلادی در مرکز افریقا شناسایی شد. این بیماری ویروسی تبدار در چند روز اول بیماری علامت اختصاصی نداشته اما سریعا پیشرونده بوده و با ظهور علائم گوارشی شدید (اسهال، استفراغ) و خونریزی (در برخی افراد) در عرض کمتر از 31 روز به مرگ بیمار (ناشی از شوک، نارسایی ارگان های بدن، کوما) منجر می شود.
این بیماری جزو بیماری های قابل انتقال از حیوان به انسان می باشد و مخزن اصلی آن نوعی خفاش میوه خوار در قاره افریقا بوده است.گمان می رود که اولین موارد ابتلا در یک طغیان، بعد از تماس با حیوان آلوده، شکار یا دست زدن به حیوان آلوده یا اقدام به آشپزی با گوشت حیوانات وحشی شکار شده یا لاشه های آنها رخ داده باشد.
تشخیص بیماری:
علایم بالینی، گرفتن شرح حال صحیح خصوصا داشتن مسافرت به مناطق پرخطر و آزمایش خون
طریقه انتقال بیماری:
ذرات تنفسی دارای نقش قابل توجهی در انتقال بیماری ایبولا نیستند، و آنچه اهمیت بسیار ویژه ای دارد تماس با ترشحات و پوست بدن بیماران مبتلا به ایبولامی باشد در انسان، راه انتقال فرد به فرد از راه تماس پوستی یا مخاطی اطرافیان با ترشحات یا بدن بیمار (یا فرد فوت شده)می باشد. در انتهای بیماری که ترشحات بدن بیمار (خونی یا غیرخونی) به بیرون ریخته می شوند به عنوان مثال اسهال یا استفراغ احتمال انتقال بیماری به شدت افزایش می یابد.
طغیان های بیمارستانی نیز در اثر آلوده شدن سرسوزن و استفاده مجدد یا فرورفتن سوزن آلوده در پوست کارکنان
بیمارستان، یا آلوده شدن سایر وسایل تشخیصی درمانی پزشکی به ترشحات بیمار ممکن است رخ دهند.
تماس با بدن یا ترشحات فرد فوت شده ناشی از ایبولا، و جابجایی اجساد در بیمارستان یا در زمان تدفین بیماران از جمله راه های دیگر انتقال بیماری می باشند.
انتقال جنسی بیماری تا 7 هفته بعد از بهبودی نیز مشاهده شده است.
علایم بالینی بیماری ایبولا:
بعد از طی شدن دوره نهفتگی 4 تا 43 روزه، بیماری ایبولا معمولاً با یک تب ناگهانی (افزایش درجه حرارت بدن بیش از10 درجه سانتی گراد) آغاز می شود. در 10 الی 31 % موارد معمولا بیمار از سردرد و بدن درد همراه با آن نیز شکایت دارد. در کنار این علائم شبه ایبولا معمولا بیمار از همان روزهای ابتدای بیماری، احساس ضعف و بی حالی پیشرونده و شدیدی نیز دارد. ضعف بیمار به تدریج افزایش می یابد و راه رفتن و جابجایی را برای بیماران بسیار دشوار می نماید.
ایبولا یک بیماری تنفسی نیست اما در مراحل ابتدایی گاهی گلودرد یا سرفه خشک نیز ممکن است بروز نماید که احتمال انتشار و پراکندن بزاق بیمار به اطراف را بیشتر می نماید. سایر علائمی که بعضاً در مراحل اولیه بیماری (شبه ایبولا) دیده می شوند شامل سردرد، بدن درد یا درد مفاصل، درد عضلانی، درد شکم، تهوع، استفراغ می باشد.
در مراحل پیشرفته تر بیماری مخصوصا از روز 1 به بعد عوارض شدید و کشنده بیمار مانند ادم مغزی، اختلالات انعقادی، شوک سپتیک و عفونت ثانویه باکتریال بروز می یابند.
درد قفسه، تورم غدد لنفاوی، التهاب پانکراس نیز از دیگر نماهای بالینی هستند که ممکن است دیده شوند.
درگیر شدن سیستم عصبی دراین بیماران می تواند به شکل خواب آلودگی، دلیریوم یا کوما خود را نشان بدهد. معمولا از روز سوم بیماری به بعد علائم متعددی در بیمار مشاهده خواهد شد و شدت بیماری قابل توجه می گردد و بیمار از روز 6 تا 12 سخت ترین روزهای بیماری را تجربه خواهد نمود و در هفته دوم یا جان خود را از دست می دهد و یا بهبودی حاصل می گردد. تظاهرات خونریزی دهنده بیماری اگر بروز یابند معمولا از روز 5-4 بصورت خونریزی از لثه ها، خونریزی ملتحمه، خونریزی از بینی، وجود خون در ادرار، وجود خون در مدفوع، استفراغ خونی ، زخم های دهانی، گلودرد، خونریزی واژینال ممکن است ظاهر شوند.
آخرین مراحل بیماری ایبولا:
در هفته دوم یا بیماری به طرز چشمگیری بهبودی می یابد و یا اینکه بیمار جان خود را در اثر نارسایی چند ارگان و در وضعیت شوک از دست خواهد داد، و این آخرین مراحل بیماری ایبولا، می تواند با نارسایی کبد، نارسایی کلیه و عدم دفع ادرار، و اختلال انعقادی منتشر داخل عروقی ( DIC) همراه باشند.
درمان بیماری ابولا:
تا کنون واکسن مناسبی برای ایبولا معرفی نشده است.اما در حال حاضر دو درمان پیشنهادی وجود دارند که در دست مطالعه می باشند.
- یکی از آنها استفاده از آنتی بادی های دفاعی موش هایی است که بهبود یافته اند
-روش درمانی دوم که شناخته شده تر می باشد و تا کنون نتایج بهتری در مدل های حیوانی از خود نشان داده است داروی آویگان ( Avigan) یا فاوی پیراویر (favipiravir) است.
توصیه های پیشگیری در برخورد با بیماران مشکوک یا قطعی ایبولا:
ویروس ایبولامی توانند تا هفته ها در خون یا سطوح الوده در سرما و درجه حرارت های پائین (به عنوان مثال 2 درجه سانتی گراد) زنده بمانند. بر روی سطوح پلاستیکی حداقل تا 2 هفته و بر روی سطوح شیشه ای حداقل 1 تا 9هفته زنده می مانند.
ویروس ایبولا با شستشوی دست با آب و صابون (60-40ثانیه) یا با محلول الکلی (30-20ثانیه)از بین می رود. تابش آفتاب نیز آنرا از بین خواهد برد.
بیمار باید در اتاق انفرادی(فشار منفی) بستری شود.
از وسایل حفاظت فردی مناسب (ماسک N95، دستکش ساق بلند، کلاه و کفش سرپوشیده) استفاده شود.
تهیه شده
بیمارستان سوم شعبان دماوند
